Bruksizm to problem zdrowotny, który dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci. Polega na nieświadomym, nadmiernym zaciskaniu szczęk oraz zgrzytaniu zębami, najczęściej w nocy. Choć wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z istnienia tej dolegliwości, jej konsekwencje mogą być poważne – od bólów głowy, przez problemy stomatologiczne, aż po zmiany w wyglądzie twarzy.
Przyczyny bruksizmu – skąd się bierze?
Przyczyny bruksizmu mogą być różnorodne i często zależą od indywidualnych predyspozycji pacjenta. Wśród najczęściej wymienianych czynników znajdują się:
- Stres i napięcie emocjonalne – silne emocje mogą prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni żwaczowych.
- Wady zgryzu – nieprawidłowe ustawienie zębów może sprzyjać nieświadomemu ich ścieraniu.
- Problemy neurologiczne – niektóre choroby układu nerwowego mogą powodować wzmożoną aktywność mięśni żujących.
- Złe nawyki – np. częste żucie gumy przez długi czas może prowadzić do nadmiernego wzmocnienia i napięcia mięśni.
- Bezdech senny – osoby cierpiące na obturacyjny bezdech senny często mają większą skłonność do zgrzytania zębami w nocy.
- Nieprawidłowa dieta – niedobory magnezu i wapnia mogą wpływać na napięcie mięśniowe i przyczyniać się do bruksizmu.
- Genetyka – skłonność do bruksizmu może być dziedziczna.
- Stosowanie używek: alkoholu, tytoniu, kofeiny – te substancje mogą nasilać bruksizm poprzez stymulację układu nerwowego.
Objawy bruksizmu – jak go rozpoznać?
Bruksizm często pozostaje niezauważony, zwłaszcza jeśli występuje podczas snu. Objawy, które mogą wskazywać na ten problem, to:
- nadmierne starcie zębów,
- ból i napięcie mięśni żujących,
- bóle głowy, szczególnie rano,
- uczucie zmęczenia,
- nadwrażliwość zębów,
- trzaski i przeskakiwanie w stawach skroniowo-żuchwowych.
Jak bruksizm zmienia twarz?
Długotrwały bruksizm może prowadzić do widocznych zmian w wyglądzie twarzy. Nadmierna aktywność mięśni żuchwy powoduje ich przerost, co skutkuje poszerzeniem dolnej części twarzy. W efekcie rozwija się twarz bardziej kwardatowa. Aktywne zaciskanie zębów sprzyja rozwojowi trudnych do leczenia zgryzów głębokich. W skrajnych przypadkach może dojść do znacznego starcia i skrócenia zębów, co niekorzystnie wpływa na zmianę rysów poprzez zbliżenie bródki do nosa. Starte, skrócone zęby z popękanym szkliwem zaburzają również estetykę uśmiechu.
Bruksizm u dzieci – czy jest powodem do niepokoju?
Bruksizm u dzieci występuje dość często, szczególnie w okresie wymiany zębów mlecznych na stałe. W prawidłowych warunkach zęby mleczne przed utratą powinny się zetrzeć – zgrzytanie zębów ma dopowadzić do właściwego wypłaszczenia powierzchniżujących zębów mlecznych aby uwalnić żuchwę i umożliwić jej swobodny wzrost. Zazwyczaj jest to przejściowy problem, który mija samoistnie.
Zdarza się, że zgrzytanie jest związane z napięciem emocjonalnym, intensywnym wzrostem, nawykowymi ruchami szczęk podczas snu lub infekcją pasożytniczą. Czasami dzieci zaciskają szczęki z powodu dolegliwości bólowych związanych z ruchomością zębów mlecznych czy przebijaniem się zębów stałych.
Jednak jeśli zgrzytanie zębami jest bardzo intensywne lub utrzymuje się na pełnym stałym uzębieniu, warto skonsultować się z ortodontą lub protetykiem. W niektórych przypadkach przyczyną mogą być wady zgryzu, stres, problemy laryngologiczne (np. przerost migdałków) lub schorzenia neurologiczne. Długotrwały bruksizm u dzieci może prowadzić do uszkodzenia szkliwa, bólu mięśni oraz trudności w jedzeniu.
Podsumowanie
Bruksizm to powszechny problem, który może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i estetycznych. Jeśli zauważasz u siebie objawy bruksizmu, warto skonsultować się z lekarzem lub dentystą. Wczesna diagnoza i odpowiednie działania mogą pomóc uniknąć bólu oraz niepożądanych zmian w wyglądzie twarzy. Jeśli podejrzewasz bruksizm u swojego dziecka, warto obserwować jego nawyki i w razie potrzeby udać się na konsultację stomatologiczną.
