W dzisiejszych czasach słodzone napoje gazowane i niegazowane stanowią stały element diety wielu osób – zarówno dzieci, jak i dorosłych. Kolorowe etykiety, słodki smak i obietnica orzeźwienia sprawiają, że sięgamy po nie znacznie częściej, niż powinniśmy. Spożycie słodzonych napojów bezalkoholowych w ciągu ostatnich dwóch dekad wzrosło o 300 proc (!), badania pokazują, że już 56–85 proc. dzieci w szkole wypija co najmniej jeden słodzony napój dziennie. Tymczasem jedna półlitrowa butelka Coca coli przekracza zalecane przez WHO dzienne spożycie cukru dla osoby dorosłej (50g). Niestety, za przyjemnym smakiem kryją się poważne konsekwencje zdrowotne, o których warto pamiętać.
Słodzone napoje a zdrowie jamy ustnej
Cukier to główny winowajca problemów stomatologicznych. Bakterie obecne w naszej jamie ustnej wykorzystują cukry zawarte w napojach, produkując kwasy, które niszczą szkliwo i prowadzą do próchnicy. Regularne i częste picie słodzonych napojów znacząco przycznia się do powstawania nowych ubytków próchnicowych. To prosty przepis na częstsze wizyty u dentysty i kosztowne leczenie. Szczególnie podatne na rozwój próchnicy są zęby mleczne i zęby stałe niedojrzałe – od wyrznięcia pierwszych zębów mlecznych do ok. 15.–16. roku życia.
Nawet napoje typu light, zero, sugar-free również szkodzą zębom ze względu zawartość sztucznych kwasów: głównie cytrynowy, jabłkowy, węglowy, ortofosforowy oraz askorbinowy, które do przyczyniają się do rozpuszczenia i erozji szkliwa oraz nadwrażliwości zębów.
Wpływ słodzonych napojów na zdrowie ogólne
Niestety, skutki picia słodzonych napojów nie kończą się w jamie ustnej. Regularne spożywanie napojów bogatych w cukry proste przyczynia się do nadwagi i otyłości, co zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, chorób serca oraz zaburzeń metabolicznych. Słodkie napoje mogą także prowadzić do gwałtownych skoków poziomu glukozy we krwi, co sprzyja rozregulowaniu gospodarki insulinowej i rozwojowi insulinooporności. Substytuty cukru (aspartam, acesulfam K) stosowane w napojach typu light czy zero mają coraz bardziej udokumentowany szkodliwy wpływ na nasz organizm. W 2023 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem uznała oficjalnie Aspartam za substancję potencjalnie rakotwórczą.
Pojawiają się też pierwsze badania sugerujące, że częste spożycie słodzonych napojów może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów, a także pogarszać stan wątroby (niealkoholowe stłuszczenie wątroby) czy nerek. Jednym z przykładów może być badanie opublikowane w 2025r. prowadzone na ponad 162 tys. kobiet, które udowodniło 5-krotny wzrost ryzyka raka jamy ustnej u osób spożywających 1 lub więcej wysokosłodzony napój dziennie (High Sugar-Sweetened Beverege Intake and Oral Cavity Cancer in Smoking and Nonsmoking Women).
Co pić zamiast słodzonych napojów?
Najlepszym wyborem zawsze będzie woda – nie tylko gasi pragnienie, ale także pomaga utrzymać równowagę w organizmie. Jeśli szukasz czegoś bardziej smakowego, możesz przygotować wodę z dodatkiem soku z cytryny, świeżych owoców lub ziół. Dobrym rozwiązaniem są także napary ziołowe i herbaty, koktajle mleczne, owocowe lub warzywne bez dodatku cuku.
Podsumowanie
Choć słodzone napoje kuszą smakiem i kolorami, ich wpływ na zdrowie jest poważny i długofalowy. Dbając o swoje zęby i zdrowie ogólne, warto ograniczyć ich spożycie do minimum lub całkowicie z nich zrezygnować. Pamiętaj, że Twój uśmiech i zdrowie są tego warte!
